Als zelfstandige ondernemer staat pensioenplanning waarschijnlijk niet bovenaan uw prioriteitenlijst. De dagelijkse uitdagingen van uw zaak vragen nu eenmaal al uw aandacht op. “Ik regel dat later wel,” denkt u misschien. Maar wist u dat uitstel bij pensioenopbouw u letterlijk duizenden euro’s kan kosten? En wat veel zelfstandigen nog onderschatten: het is niet alleen belangrijk hoeveel u opbouwt, maar vooral wat er na belastingen en sociale bijdragen van overblijft.

In dit artikel nemen we u stap voor stap mee door het complexe systeem van eindbelasting – in de sector ook wel eindtaxatie genoemd. We maken een transparante vergelijking tussen de drie meest gebruikte pensioenformules en tonen u wat u netto in handen krijgt. Met praktische voorbeelden die de theorie tot leven brengen, heeft u na het lezen een helder beeld van uw opties.

Of u nu pas bent gestart als zelfstandige, of al jarenlang een bloeiende vennootschap runt: deze kennis helpt u te voorkomen dat een substantieel deel van uw zuurverdiende pensioenkapitaal onnodig naar de fiscus gaat.

Wat is eindtaxatie precies?

Eindtaxatie is het fiscale moment van de waarheid voor elke zelfstandige. Wanneer u met pensioen gaat, wordt het aanvullend pensioenkapitaal dat u via verzekeringen of fiscale producten hebt opgebouwd, onderworpen aan belasting. Deze belasting varieert sterk, afhankelijk van hoe u gespaard hebt.

Hebt u opgebouwd via een privérekening, via uw vennootschap, of misschien met winstdeelname? Elk scenario kent zijn eigen fiscale behandeling, die mild of behoorlijk zwaar kan uitvallen.

Let wel: we spreken hier niet over de klassieke roerende voorheffing die u kent van spaar- of beleggingsproducten. Het gaat om specifieke bijdragen en heffingen die uitsluitend van toepassing zijn op aanvullende pensioenen voor zelfstandigen.

Waarom is eindtaxatie zo belangrijk voor u?

Stel u voor: u zet jarenlang trouw duizenden euro’s opzij via fiscaal voordelige formules. U doet alles volgens het boekje. Maar als u de eindtaxatie niet goed begrijpt of verkeerd timing, kunt u voor onaangename verrassingen komen te staan.

Een slecht getimede uitbetaling of het niet correct naleven van fiscale regels kan het verschil betekenen tussen een netto pensioen van €90.000 of slechts €70.000. Dat is een verschil van maar liefst €20.000 – geld dat u liever zelf behoudt dan aan de fiscus afstaat.

Daarom bespreken we hieronder de drie belangrijkste pensioenformules voor zelfstandigen, hun bijhorende eindtaxatie, en wat u in de praktijk overhoudt.

Drie pensioenformules uitgelegd

In België bouwen zelfstandigen hun aanvullend pensioen voornamelijk op via drie formules. Elke formule heeft zijn eigen kenmerken, voor- en nadelen:

VAPZ – Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen

Wat is het? Het VAPZ is de meest bekende en gebruikte formule onder zelfstandigen. U stort jaarlijks een bedrag dat u volledig mag aftrekken als beroepskost. Dit zorgt niet alleen voor een aanzienlijke belastingvermindering, maar verlaagt ook uw sociale bijdragen, wat een dubbel voordeel oplevert.

Hoeveel mag u storten? Ontdek hier hoeveel u jaarlijks maximaal mag storten.

Hoe werkt de eindtaxatie? Bij pensionering (vanaf 60 jaar) wordt uw kapitaal niet in één keer belast. De fiscus past het systeem van fictieve rente toe:

• Bij pensionering op 60 jaar: 3,5% fictieve rente gedurende 13 jaar
• Bij pensionering op 65 jaar: 5% fictieve rente gedurende 10 jaar

Blijft u bijvoorbeeld actief tot 65 jaar wanneer u uw pensioenkapitaal ontvangt, dan wordt slechts 80% van het kapitaal in fictieve rente omgezet.

Daarnaast betaalt u:

• 3,55% RIZIV-bijdrage
• 0 tot 2% solidariteitsbijdrage, afhankelijk van de grootte van uw kapitaal

POZ – Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen

Wat is het? Een POZ is specifiek bedoeld voor zelfstandigen zonder vennootschap die al een VAPZ hebben en nog extra pensioen willen opbouwen. U stort de premies vanuit uw privévermogen en krijgt hiervoor 30% belastingvermindering, op voorwaarde dat u de 80%-regel respecteert (uw totale pensioen mag niet ’te hoog’ zijn in verhouding tot uw beroepsinkomen).

Hoe werkt de eindtaxatie? Bij uitkering wordt het kapitaal belast tegen een vaste afzonderlijke aanslagvoet van 10%. De winstdeelname is volledig vrij van belasting, wat een interessant voordeel kan zijn.

Ook hier betaalt u:

• 3,55% RIZIV-bijdrage
• 0 tot 2% solidariteitsbijdrage

IPT – Individuele Pensioentoezegging

Wat is het? De IPT is de aangewezen formule voor zelfstandigen met een vennootschap. De vennootschap betaalt de premies en mag deze volledig aftrekken als beroepskost, op voorwaarde dat het totale pensioen binnen de 80%-grens blijft.

Hoe werkt de eindtaxatie? De belasting op een IPT hangt sterk af van de leeftijd waarop u het kapitaal opneemt:

• Uitkering voor 60 jaar is niet mogelijk
• 60 jaar: 20% eindbelasting
• 61 jaar: 18% eindbelasting
• 62 en ouder: 16,5% eindbelasting

Wordt uw aanvullend pensioen uitgekeerd op uw wettelijke pensioenleeftijd (of na een loopbaan van 45 jaar) én bent u tot dan actief gebleven?

• Het kapitaal op einddatum (exclusief eventuele winstdeling) wordt belast aan 10%.

Ook hier gelden de RIZIV-bijdrage en solidariteitsbijdrage.

Wat kunt u hieruit leren?

De verschillen in eindtaxatie zijn aanzienlijk en kunnen een grote impact hebben op uw uiteindelijke pensioenkapitaal. Om dit concreet te maken, hebben we een vergelijking gemaakt voor een bruto kapitaal van €100.000:

Formule	Belasting	RIZIV (3,55%)	Solidariteit	Netto over
VAPZ (65 j)	Fictieve rente (gespreid over 10 jaar)	€3.550	± €1.500	± €91.000
POZ	10% = €10.000	€3.550	± €1.500	± €84.500
IPT (65 j)	10% = €10.000	€3.550	± €1.500	± €84.500

Praktische tips voor zelfstandigen

Combineer verschillende formules slim Een VAPZ is fiscaal het voordeligst, maar het maximumbedrag dat u kunt storten is beperkt. U kunt dit perfect aanvullen met een POZ of IPT, afhankelijk van uw situatie.

Begin op tijd met uw pensioenopbouw De impact van samengestelde interest én gespreide belasting is veel groter naarmate u vroeger start. Vijf jaar eerder beginnen kan tienduizenden euro’s verschil maken.

Laat uw persoonlijke situatie analyseren De 80%-regel, uw winst, uw geplande pensioenleeftijd… al deze factoren bepalen uw optimale strategie. Een gepersonaliseerd advies is vaak de investering waard.

Houd rekening met uw statuut Hebt u een vennootschap? Dan is een IPT bijna altijd voordelig vanwege de aftrekbaarheid in de vennootschap. Zonder vennootschap kiest u beter voor een combinatie van VAPZ en POZ.

Veelgestelde vragen

“Kan ik mijn kapitaal spreiden in de tijd om belastingvoordelen te optimaliseren?” Dat hangt af van de formule die u gekozen hebt. Bij een VAPZ wordt uw belasting al automatisch gespreid via het systeem van fictieve rente. Bij POZ en IPT bestaat deze automatische spreiding momenteel niet.

“Wat gebeurt er met mijn pensioenkapitaal als ik overlijd voor mijn pensionering?” Bij de meeste pensioenformules kan een overlijdensdekking worden toegevoegd. Uw nabestaanden ontvangen dan het reeds opgebouwde kapitaal of een vooraf verzekerd bedrag. De exacte voorwaarden verschillen per formule en per verzekeraar.

Uw pensioen slim aanpakken? Laat u begeleiden door experten

Bij Maes Group Verzekeringen begeleiden we dagelijks zelfstandigen die werk willen maken van een zorgeloos pensioen. Onze ervaring leert dat veel ondernemers geld laten liggen door niet optimaal gebruik te maken van de beschikbare formules.

Onze pensioenexperten zorgen voor:

• Een gedetailleerde analyse van uw huidige pensioensituatie
• Een simulatie van uw pensioenkloof
• Simulaties van eindtaxatie per formule, toegespitst op uw persoonlijke situatie
• Advies op maat van uw vennootschap of zelfstandigenstatuut

Wilt u ook weten hoeveel u netto overhoudt van uw pensioen? En vooral, hoe u dit bedrag kunt maximaliseren?

Wacht niet tot het te laat is. De keuzes die u vandaag maakt, bepalen uw financiële comfort later. Vraag vandaag nog uw vrijblijvende pensioenanalyse aan en ontdek hoe u uw pensioenopbouw kunt optimaliseren.