Wat is pensioensparen?

Pensioensparen: waarom wachten geen optie is – en hoe u nu al het verschil maakt

Stel uzelf eens de vraag: kunt u later comfortabel leven van alleen uw wettelijk pensioen?

Voor veel mensen is dat eerlijk gezegd twijfelachtig. Het wettelijk pensioen in België blijft eerder beperkt. In de praktijk komt het erop neer dat u best ook zélf voorzorg neemt via o.a. pensioensparen, als u uw huidige levensstandaard wilt behouden.

In dit artikel leest u waarom het verstandig is om niet te wachten met pensioenopbouw, welke mogelijkheden u vandaag al hebt, en wat het financiële verschil is als u vroeg begint. Niet met ingewikkelde termen, wel met duidelijke voorbeelden en tastbare cijfers.

We nemen u mee door de belangrijkste vragen, zodat u straks beter weet wat u kunt doen – en waarom uitstel écht geld kost.

Het wettelijk pensioen: te weinig voor een waardig leven

U werkt uw hele leven, betaalt sociale bijdragen, en dan verwacht u daar op het einde van de rit ook iets van terug. Logisch. Alleen blijkt in de praktijk dat het wettelijk pensioen voor de meeste mensen onvoldoende is om comfortabel van te leven.

De gemiddelde bedragen liegen er niet om:

• Voor een werknemer ligt het gemiddeld wettelijk pensioen rond 1.217 euro netto per maand.
• Voor zelfstandigen zakt dat zelfs tot ongeveer 846 euro netto.

(Bron: Federale Pensioendienst, 2023)

Als u gewend bent om bijvoorbeeld 2.500 euro per maand te besteden, dan valt dat verschil behoorlijk zwaar. Reizen, hobby’s, af en toe iets leuks doen met de kleinkinderen… Het zit er allemaal veel minder snel in. En dan spreken we nog niet over onverwachte kosten of gezondheidszorg.

Het besef groeit bij steeds meer mensen dat het aanvullend pensioen geen luxeproduct is, maar bijna een noodzaak.

Hoeveel hebt u later nodig?

Er bestaat geen exacte formule die voor iedereen werkt, maar er zijn wel richtlijnen. Een vaak gebruikte vuistregel stelt dat u ongeveer 70 tot 80 procent van uw laatste nettoloon nodig hebt om op gelijke voet verder te leven.

Stel dat u vandaag netto 2.500 euro verdient, dan zou u na uw pensionering minstens 1.800 euro per maand nodig hebben. Als uw wettelijk pensioen slechts 1.200 euro bedraagt, ontstaat er dus een tekort van 600 euro per maand.

Over een pensioenperiode van 25 jaar komt dat neer op een kloof van 180.000 euro. Een bedrag dat u beter tijdig begint aan te vullen.

Het verschil tussen vroeg en laat beginnen

Er bestaat een krachtig, bijna magisch mechanisme binnen pensioensparen: het effect van samengestelde interest. Elk jaar dat u spaart, verdient u niet alleen rente op uw inleg, maar ook op de rente die u eerder al kreeg. Zo groeit uw kapitaal steeds sneller.

En hoe vroeger u begint met pensioensparen, hoe groter het verschil.

Een voorbeeld maakt dat meteen duidelijk:

• Wie op zijn 25e jaarlijks 1.000 euro aan pensioensparen doet, spaart aan gemiddeld 4% rendement en heeft op zijn 65e ongeveer 99.000 euro opgebouwd.
• Wie pas op zijn 45e begint met pensioensparen met datzelfde bedrag en rendement, eindigt op 65-jarige leeftijd met amper 31.000 euro.

De kloof is aanzienlijk. Het toont aan dat tijd in pensioensparen een doorslaggevende factor is. Toch hoeft dat niet te betekenen dat later starten zinloos is. Ook wie pas op zijn 50e in gang schiet, kan nog veel winst boeken – zeker dankzij de fiscale voordelen.

Welke formules bestaan er?

Het Belgische pensioensysteem voorziet in verschillende mogelijkheden om aanvullend te sparen. Afhankelijk van uw leeftijd, risicoprofiel en voorkeuren kan één formule beter bij u passen dan de andere. Hieronder een helder overzicht van de meest gebruikte methodes.

Pensioenspaarfonds

Dit is een formule pensioensparen die u via uw bank kunt openen. Uw geld wordt belegd in een combinatie van aandelen en obligaties. Meestal heeft u geen inspraak in de beleggingsstrategie.

Pensioensparen tak 21

Bij pensioensparen tak 21 kiest u voor zekerheid. U geniet een vast jaarlijks rendement, meestal aangevuld met een eventuele bonus als het goed gaat met de verzekeraar. De maatschappij noemt deze bonus de winstdeelname. Uw kapitaal is beschermd, en u krijgt eveneens het jaarlijkse belastingvoordeel.

Omdat het rendement lager ligt, is dit vooral geschikt voor wie dichter bij de pensioenleeftijd zit of simpelweg liever geen risico neemt.

Pensioensparen tak 23

Tak 23 is dan weer voor wie wel openstaat voor wat meer risico in ruil voor potentieel hoger rendement. Uw geld wordt belegd in fondsen, zonder kapitaalsgarantie. De prestaties hangen dus af van de markten.

Pensioensparen via tak 23 laat meer maatwerk en spreiding toe, en wordt vaak gekozen door mensen die hun spaargeld bewust willen laten renderen over een langere termijn.

Pensioensparen tak 44

De tak 44-formule combineert de karakteristieken van zowel de tak 21 als 23.

Belasting en pensioensparen: hoe zit het precies?

Aftrekbaarheid

U krijgt jaarlijks een belastingvermindering op basis van het bedrag dat u spaart (zie hierboven). De voorwaarden zijn onder meer:

• Minstens 18 en jonger dan 65 op het moment van contractsluiting
• Belgische belastingplichtige
• U bent de begunstigde bij leven
• Minimumlooptijd van 10 jaar

Belastingen op het einde van het contract

• Op uw 60ste wordt een anticipatieve heffing van 8% aangerekend op het gespaarde kapitaal (bij contracten gestart voor 55 jaar).
• Daarna kan u belastingvrij blijven storten tot uw 64ste.
• Voor contracten die op latere leeftijd (vanaf 55 jaar) worden gestart, gelden andere regels: dan wordt de belasting geheven op de tiende verjaardag van het contract.

Kosten: een vaak vergeten aspect

Bij pensioenspaarfondsen

• Instapkosten kunnen verschillen per bank (tot 3% is niet ongewoon)
• Beheerskosten variëren tussen 0,5% en 1,5% per jaar
• Overdracht naar een andere bank is niet altijd gratis

Bij pensioenspaarverzekeringen

• Instapkosten zijn doorgaans vastgelegd (tot 6% bij sommige verzekeraars)
• Uitstapkosten kunnen aangerekend worden bij vroegtijdige afkoop
• Overdracht kan, maar brengt soms extra kosten met zich mee

Vraag altijd een overzicht van alle kosten voordat u intekent. Lage instapkosten betekenen niet automatisch een voordelige totaalformule.

Veelgestelde bedenkingen – en hoe we die nuanceren

“Wat als ik plots mijn geld nodig heb?”

Dat wordt sterk afgeraden. Vroegtijdige opname (voor uw 60ste) resulteert in zware fiscale boetes en mogelijke uitstapkosten. De overheid heeft het systeem opgezet als langetermijnspaarformule, en wie die termijn niet respecteert, wordt belast.

In uitzonderlijke situaties (bv. overlijden, zware ziekte) zijn er versoepelingen mogelijk, maar de algemene regel blijft: laat het geld staan tot op z’n minst uw 60ste. Een goed advies is hier cruciaal.

“Ik ben al in de vijftig. Is het niet te laat?”

Absoluut niet. Ook wie op latere leeftijd start, kan via belastingvoordeel en jaarlijkse stortingen nog een behoorlijk pensioenpotje opbouwen. De overheid biedt ook voor u een stimulans om alsnog te beginnen.

“Wat gebeurt er met mijn pensioenkapitaal als ik overlijd?”

U kunt altijd een begunstigde aanduiden in uw contract. In dat geval wordt het opgebouwde kapitaal aan die persoon uitgekeerd. Uw spaargeld verdwijnt dus niet zomaar, ook al hebt u uw pensioen zelf niet volledig kunnen genieten.

“Kan ik overstappen naar een andere formule?”

In veel gevallen kan dat, al moet u rekening houden met eventuele overdrachtskosten of fiscale gevolgen. Laat u daarom goed begeleiden, zeker als u meerdere formules naast elkaar hebt lopen.

Herkenbare situaties: wie kiest best wat?

Sofie (28), net begonnen aan haar carrière, kan perfect starten met een tak 23. Ze heeft nog tijd, en mag iets meer risico nemen voor een hoger rendement.

Luc (53), zelfstandige en niet ver meer van zijn pensioen, kiest best voor een veilige tak 21–verzekering. Zo weet hij precies waar hij aan toe is.

Jana en Koen (40), een gezin met kinderen, combineren liever zekerheid met groeipotentieel. Een combinatie van tak 21 en tak 23 past bij hen.

Waarom uitstellen geen goed idee is

Misschien herkent u het wel: u weet dat pensioensparen verstandig is, maar u schuift het toch telkens weer voor u uit. Begrijpelijk – maar financieel nadelig.

Door vroeg te beginnen spaart u elk jaar niet alleen geld, u krijgt ook tientallen procenten belastingvoordeel, én uw rendement werkt in uw voordeel.

Elke maand telt. En hoe langer u wacht, hoe groter het verschil dat u had kunnen maken.

Hoe Maes Group Verzekeringen u helpt

Maes Group Verzekeringen begeleidt u stap voor stap naar een solide pensioenopbouw. U hoeft het niet alleen te doen – wij luisteren, analyseren en stellen een voorstel op maat voor, zonder ingewikkelde vaktaal of onverwachte voorwaarden.

Wat u van ons mag verwachten:

• Een pensioenscan op maat van uw loopbaan via My Career en My Pension
• Simulaties van wat u kunt opbouwen en hoeveel belasting u bespaart
• Transparant overzicht van alle kosten en rendementen
• Begeleiding bij de juiste keuze tussen tak 21, tak 23 en fondsen
• Opvolging doorheen de jaren, met bijsturing waar nodig

Een eerste gesprek is volledig vrijblijvend. Geen verkoopspraat, wel eerlijk advies.

Tijd om het verschil te maken

U hebt nu een goed beeld van waarom pensioenplanning belangrijk is, en hoe u zelf aan het roer kunt staan. Het enige wat nog ontbreekt, is actie.

Wacht niet tot u met pensioen gaat om vast te stellen dat het allemaal toch wat krapper uitvalt dan gehoopt. Door vandaag te beginnen, doet u uzelf en uw toekomst een groot plezier.

Wilt u weten wat u kunt opbouwen? Contacteer ons met uw vraag of vraag nu uw gratis pensioenanalyse aan.